Zaman Zarfları
Zaman zarfları, bir eylemin, olayın veya durumun gerçekleşme zamanını belirten sözcüklerdir. Türkçede zaman zarfları, cümlenin içinde genellikle eylemi veya olayı belirten sözcüğün yakınında yer alır.
Zaman Zarflarının Türleri
Zaman zarfları, anlamlarına göre şu şekilde sınıflandırılabilir:
-
Geçmiş zaman zarfları: Bir eylemin, olayın veya durumun geçmişte gerçekleştiğini belirten zarflardır. Bu zarflar, genellikle “-di, -dı, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü” eklerini alarak oluşturulur. Örneğin, “dün, önce, önceden, geçen gün, geçen hafta, geçen ay, geçen yıl, eskiden, eskiden beri” gibi sözcükler geçmiş zaman zarflarıdır.
-
Şimdiki zaman zarfları: Bir eylemin, olayın veya durumun şu anda gerçekleştiğini belirten zarflardır. Bu zarflar, genellikle “-yor, -ıyor, -yor, -üyor” eklerini alarak oluşturulur. Örneğin, “şimdi, şu anda, halen, henüz, şimdilerde, günümüzde, şimdilik” gibi sözcükler şimdiki zaman zarflarıdır.
-
Gelecek zaman zarfları: Bir eylemin, olayın veya durumun gelecekte gerçekleşeceğini belirten zarflardır. Bu zarflar, genellikle “-acak, -ecek, -acak, -ecek” eklerini alarak oluşturulur. Örneğin, “yarın, yarınki, haftaya, önümüzdeki ay, gelecek yıl, ileride, sonradan” gibi sözcükler gelecek zaman zarflarıdır.
-
Sürekli zaman zarfları: Bir eylemin, olayın veya durumun belli bir süre boyunca gerçekleştiğini belirten zarflardır. Bu zarflar, genellikle “-ken, -ince, -a kadar, -e kadar, -den beri” eklerini alarak oluşturulur. Örneğin, “şimdilik, şimdilerde, halen, henüz, her zaman, hep, her zaman, her zaman, her zaman” gibi sözcükler sürekli zaman zarflarıdır.
-
Tekrarlama zaman zarfları: Bir eylemin, olayın veya durumun tekrar tekrar gerçekleştiğini belirten zarflardır. Bu zarflar, genellikle “-ce, -cekçe, -ince, -incece” eklerini alarak oluşturulur. Örneğin, “sürekli, tekrar tekrar, her zaman, her zaman, her zaman, her zaman, her zaman” gibi sözcükler tekrarlama zaman zarflarıdır.
Zaman Zarflarının Örnekleri
Geçmiş zaman zarfları:
- dün
- önce
- önceden
- geçen gün
- geçen hafta
- geçen ay
- geçen yıl
- eskiden
- eskiden beri
Şimdiki zaman zarfları:
- şimdi
- şu anda
- halen
- henüz
- şimdilerde
- günümüzde
- şimdilik
Gelecek zaman zarfları:
- yarın
- yarınki
- haftaya
- önümüzdeki ay
- gelecek yıl
- ileride
- sonradan
Sürekli zaman zarfları:
- şimdilik
- şimdilerde
- halen
- henüz
- her zaman
- hep
- her zaman
- her zaman
Tekrarlama zaman zarfları:
- sürekli
- tekrar tekrar
- her zaman
- her zaman
- her zaman
- her zaman
- her zaman
Zaman Zarflarının Kullanımı
Zaman zarfları, cümlenin içinde genellikle eylemi veya olayı belirten sözcüğün yakınında yer alır. Örneğin, “Dün okula gittim.” cümlesinde “dün” sözcüğü, “gittim” eylemini belirten sözcüğe yakın bir konumda yer alır.
Zaman zarfları, cümlenin anlamını etkileyebilir. Örneğin, “Dün okula gittim.” cümlesinde “dün” sözcüğü, eylemin geçmişte gerçekleştiğini belirtir. “Şimdi okula gidiyorum.” cümlesinde ise “şimdi” sözcüğü, eylemin şu anda gerçekleştiğini belirtir.
Zaman zarfları, cümlede yüklemle birlikte de kullanılabilir. Örneğin, “Yarın geleceğim.” cümlesinde “yarın” sözcüğü, yüklemle birlikte bir zaman bildirmektedir.
Zaman Zarflarının Cümle İçinde Kullanımı ile İlgili Örnekler
- Dün okula gittim. (Geçmiş zaman zarfının kullanımı)
- Bugün okula gideceğim. (Gelecek zaman zarfının kullanımı)
- Şimdi okuldayım. (Şimdiki zaman zarfının kullanımı