Pastörize Süt Kim Buldu?
Pastörize süt, ısıtılarak sütteki zararlı mikroorganizmaların öldürülmesi işlemine verilen addır. Bu işlem, ilk kez 1864 yılında Fransız bilim insanı Louis Pasteur tarafından geliştirilmiştir. Pasteur, sütün bozulmasının havanın kendisinden çok, havadaki parçacıklardan kaynaklandığını göstermiştir. Bu deneyler, Mikrop Hastalık Teorisi fikrini destekleyen önemli kanıt parçaları olarak kabul edilir.
Pasteur, 1862 yılında şarap endüstrisinde yaşanan bir sorunu çözmek için çalışmaya başlamıştır. Şarap üreticileri, şaraplarının bozulmasını önlemek için çeşitli yöntemler denemişlerdi, ancak başarılı olamamışlardır. Pasteur, şaraptaki bozulmanın bakterilerden kaynaklandığını keşfettikten sonra, bu bakterileri öldürmek için bir yöntem geliştirmeye başladı.
Pasteur, sütün bozulmasında da aynı bakterilerin rol oynadığını fark etti. Sütün ısıtılmasıyla bu bakterilerin öldürülebileceğini ve böylece sütün daha uzun süre bozulmadan saklanabileceğini düşündü. 1864 yılında, bir litre sütü 50-60 derece santigrat derecede 30 dakika boyunca ısıttı. Bu işlem sonucunda sütteki bakterilerin büyük bir kısmı öldü ve süt bozulmadan saklanabildi.
Pasteur, bu buluşunu “pastörizasyon” olarak adlandırdı. Pastörizasyon işlemi, kısa sürede süt endüstrisinde yaygınlaştı ve sütün bozulmasını önlemede etkili bir yöntem olarak kabul edildi.
Pastörizasyonun Faydaları
Pastörizasyon, sütün bozulmasını önlemenin yanı sıra, sütteki bazı zararlı bakterilerin de öldürülmesini sağlar. Bu sayede, sütün sağlığa olan faydaları da artar. Pastörizasyon, sütteki tüberküloz, bruselloz, kolera ve tifo gibi hastalıkları bulaştırma riskini azaltır.
Pastörizasyonun Dezavantajları
Pastörizasyon işlemi, sütün bazı besin değerlerini de azaltabilir. Örneğin, pastörizasyon sırasında sütteki C vitamini miktarı azalır. Ancak, pastörizasyon işleminin sütün besin değerini azalttığına dair tartışmalar da vardır.
Pastörize Sütün Çeşitleri
Pastörizasyon işleminin sıcaklığı ve süresi değişebilir. Bu durum, pastörize sütün tadını ve besin değerini etkileyebilir. Pastörize süt, genellikle üç kategoriye ayrılır:
- Kısa süreli pastörizasyon: Süt, 72 derece santigrat derecede 15-30 saniye boyunca ısıtılır. Bu işlem, sütün kısa süreli bozulmadan saklanmasını sağlar.
- Orta süreli pastörizasyon: Süt, 63 derece santigrat derecede 30 dakika boyunca ısıtılır. Bu işlem, sütün daha uzun süre bozulmadan saklanmasını sağlar.
- Uzun süreli pastörizasyon: Süt, 100 derece santigrat derecede 15 dakika boyunca ısıtılır. Bu işlem, sütün çok uzun süre bozulmadan saklanmasını sağlar.
Pastörize Süt Nasıl Seçilir?
Pastörize süt satın alırken, sütün pastörizasyon yönteminin ve süresinin belirtilip belirtilmediğini kontrol etmek gerekir. Süt, kısa süreli veya orta süreli pastörize edilmişse, daha taze ve besleyici olacaktır.
Pastörize sütün raf ömrü, pastörizasyon yöntemine ve süresine göre değişir. Kısa süreli pastörize süt, genellikle 3-4 gün bozulmadan saklanabilir. Orta süreli pastörize süt, genellikle 7-10 gün bozulmadan saklanabilir. Uzun süreli pastörize süt, genellikle 1-2 ay bozulmadan saklanabilir.
Pastörize süt, soğuk bir yerde saklanırsa daha uzun süre bozulmadan saklanabilir. Süt, buzdolabında 0-4 derece santigrat derecede saklanması önerilir.
Sonuç olarak, pastörizasyon sütün bozulmasını önlemenin ve sütün sağlığa olan faydalarını artırmanın etkili bir yoludur. Pastörize süt satın alırken, sütün pastörizasyon yönteminin ve süresinin belirtilip belirtilmediğini kontrol etmek ve sütü soğuk bir yerde saklamak önemlidir.