Klasik Sosyoloji Teorileri Özet

Klasik Sosyoloji Teorileri

Klasik sosyoloji teorileri, 19. ve 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan ve sosyolojinin temelini oluşturan teorilerdir. Bu teoriler, toplumun yapısını, işleyişini ve değişimini açıklamaya çalışır.

1. Émile Durkheim

Émile Durkheim, klasik sosyolojinin en önemli isimlerinden biridir. Durkheim, toplumun bireylerden bağımsız bir gerçeklik olduğunu ve bireylerin toplum tarafından şekillendiğini savunur. Toplumu bir organizmaya benzetir ve toplumun kendi yasaları olduğunu ileri sürer. Durkheim’a göre, toplumun işleyişini anlamak için toplumsal gerçekleri incelemek gerekir. Toplumsal gerçekler, bireylerin bilinçlerinden bağımsız olarak var olan ve bireylerin davranışlarını etkileyen olgulardır. Durkheim, toplumsal gerçeklerin en önemlilerinden birinin toplumsal dayanışma olduğunu savunur. Toplumsal dayanışma, toplum üyelerinin birbirlerine bağlılık duyması ve birbirlerine yardım etmesi anlamına gelir. Durkheim, toplumsal dayanışmanın iki türü olduğunu belirtir: mekanik dayanışma ve organik dayanışma. Mekanik dayanışma, toplum üyelerinin birbirlerine benzer olması ve aynı işleri yapması durumunda ortaya çıkar. Organik dayanışma ise, toplum üyelerinin birbirlerine farklı olması ve farklı işler yapması durumunda ortaya çıkar. Durkheim, organik dayanışmanın mekanik dayanışmadan daha gelişmiş bir dayanışma türü olduğunu savunur.

2. Karl Marx

Karl Marx, klasik sosyolojinin bir diğer önemli ismidir. Marx, toplumun ekonomik yapısının toplumsal hayatın diğer alanlarını belirlediğini savunur. Marx’a göre, toplumda iki temel sınıf vardır: burjuvazi ve işçi sınıfı. Burjuvazi, üretim araçlarına sahip olan sınıftır. İşçi sınıfı ise, üretim araçlarına sahip olmayan ve geçimini emeğini satarak sağlayan sınıftır. Marx, burjuvazinin işçi sınıfını sömürdüğünü ve bu sömürünün toplumsal çatışmalara yol açtığını savunur. Marx, kapitalist sistemin sonunda yıkılacağını ve yerini sınıfsız bir topluma bırakacağını öngörür.

3. Max Weber

Max Weber, klasik sosyolojinin üçüncü önemli ismidir. Weber, toplumun anlam ve değerlerle dolu bir dünya olduğunu savunur. Weber’e göre, toplumun işleyişini anlamak için insanların davranışlarının arkasındaki anlamları ve değerleri incelemek gerekir. Weber, toplumsal eylemi dört temel türe ayırır: amaçsal eylem, değersel eylem, duygusal eylem ve geleneksel eylem. Amaçsal eylem, belirli bir hedefe ulaşmak için yapılan eylemdir. Değersel eylem, belirli bir değere göre yapılan eylemdir. Duygusal eylem, duyguların etkisiyle yapılan eylemdir. Geleneksel eylem ise, alışkanlık veya gelenek nedeniyle yapılan eylemdir. Weber, toplumsal eylemin türünün toplumun yapısını ve işleyişini etkilediğini savunur.

4. Herbert Spencer

Herbert Spencer, klasik sosyolojinin bir diğer önemli ismidir. Spencer, toplumun bir organizmaya benzediğini ve evrim yasalarına göre geliştiğini savunur. Spencer’a göre, toplum daha basit bir yapıdan daha karmaşık bir yapıya doğru evrimleşir. Spencer, toplumsal evrimi üç aşamada ele alır: vahşi dönem, barbar dönem ve uygar dönem. Vahşi dönemde, insanlar avcılık ve toplayıcılıkla geçinirler. Barbar dönemde, insanlar tarım ve hayvancılığa başlarlar. Uygar dönemde ise, insanlar sanayi ve teknolojiye ulaşırlar. Spencer, toplumsal evrimin doğal bir süreç olduğunu ve insan müdahalesiyle değiştirilemeyeceğini savunur.

5. Ferdinand Tönnies

Ferdinand Tönnies, klasik sosyolojinin bir diğer önemli ismidir. Tönnies, toplumu iki temel tipe ayırır: Gemeinschaft ve Gesellschaft. Gemeinschaft, geleneksel, küçük ve yakın ilişkilerin olduğu toplumlardır. Gesellschaft ise, modern, büyük ve uzak ilişkilerin olduğu toplumlardır. Tönnies, Gemeinschaft’ın Gesellschaft’tan daha iyi bir toplum türü olduğunu savunur. Gemeinschaft’ta, insanlar birbirlerine daha yakın ve daha bağlıdırlar. Gesellschaft’ta ise, insanlar birbirlerine daha uzak ve daha yabancıdırlar. Tönnies, toplumsal değişimin Gemeinschaft’tan Gesellschaft’a doğru olduğunu savunur.

Faydalı Siteler

İlgili Dosyalar