Fatura Türleri Nelerdir?
Fatura, bir mal veya hizmetin satışı karşılığında düzenlenen ticari bir belgedir. Faturada, satılan mal veya hizmetin türü, miktarı, birim fiyatı, toplam bedeli, KDV oranı ve tutarı gibi bilgiler bulunur. Faturalar, ticari işlemlerde vergilendirme, muhasebe ve yasal kayıtlar için önemli bir belgedir.
Faturalar, farklı kriterlere göre farklı türlere ayrılabilir. Bu kriterler, faturanın düzenlenme amacını, vergilendirme şeklini, ödeme zamanını ve gönderim yöntemini içerebilir.
İşlem Amacına Göre Fatura Türleri
Faturalar, düzenlenme amacına göre aşağıdaki türlere ayrılabilir:
- Satış Faturası: Bir mal veya hizmetin satışı karşılığında düzenlenen fatura türüdür. Satış faturası, ticari işlemlerde en yaygın kullanılan fatura türüdür.
- İrsaliye Faturası: Bir malın teslimi sırasında düzenlenen fatura türüdür. İrsaliye faturası, malın teslim edildiğini gösterir ve faturanın bir kopyası malın alıcısına verilir.
- Proforma Fatura: Bir mal veya hizmetin satışını teklif etmek için düzenlenen fatura türüdür. Proforma fatura, satışın gerçekleşmesi durumunda düzenlenecek olan faturanın bir ön örneğidir.
- İade Faturası: Bir malın iadesi karşılığında düzenlenen fatura türüdür. İade faturası, malın iade edildiğini gösterir ve malın satıcısına ödenen bedelin iadesini talep eder.
Vergilendirmeye Göre Fatura Türleri
Faturalar, vergilendirme şekline göre aşağıdaki türlere ayrılabilir:
- Normal Fatura: KDV dahil olmak üzere tüm vergilerin satıcı tarafından ödendiği fatura türüdür.
- Tevkifatlı Fatura: KDV’nin bir kısmının satıcı tarafından, bir kısmının ise alıcı tarafından ödendiği fatura türüdür. Tevkifat, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, vakıflar, dernekler ve gelirleri bilanço esasına göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarında uygulanır.
Ödeme Zamanına Göre Fatura Türleri
Faturalar, ödeme zamanına göre aşağıdaki türlere ayrılabilir:
- Açık Fatura: Fatura tutarının düzenlenme anında ödenmediği, sonrasında vadeli bir planla ödeneceği durumlarda kullanılan fatura türüdür.
- Kapalı Fatura: Fatura tutarının düzenlenme anında ödendiği durumlarda kullanılan fatura türüdür.
Gönderim Yöntemine Göre Fatura Türleri
Faturalar, gönderim yöntemine göre aşağıdaki türlere ayrılabilir:
- Basılı Fatura: Kağıt üzerinde düzenlenen fatura türüdür.
- E-Fatura: Elektronik ortamda düzenlenen fatura türüdür.
- e-Arşiv Fatura: Elektronik ortamda düzenlenip, elektronik ortamda veya kağıt üzerinde alıcıya gönderilebilen fatura türüdür.
Türkiye’de Fatura Düzenleme Zorunluluğu
Türkiye’de, ticari faaliyette bulunan tüm işletmelerin, yaptıkları her türlü mal veya hizmet satışı karşılığında fatura düzenlemesi zorunludur. Fatura düzenlememe cezası, 2023 yılı için 2.000 TL’dir.
Faturaların Saklanma Süresi
Faturalar, düzenlenme tarihinden itibaren 10 yıl süreyle saklanmak zorundadır. Faturaların saklanma süresi, vergi incelemeleri için geçerli olan 10 yıllık zamanaşımı süresine dayanmaktadır.
Faturaların Düzenlenmesindeki Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Faturalar, düzenlenirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekir:
- Fatura, mal veya hizmet satışının gerçekleştiği tarihte düzenlenmelidir.
- Faturada, satıcı ve alıcının açık kimlik bilgileri (unvan, vergi numarası, adres, telefon numarası vb.) yer almalıdır.
- Faturada, satılan mal veya hizmetin türü, miktarı, birim fiyatı, toplam bedeli, KDV oranı ve tutarı gibi bilgiler yer almalıdır.
- Fatura, satıcı ve alıcının imzasını taşımalıdır.
Faturaların düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlara uyulmaması, vergi cezasına ve diğer hukuki yaptırımlara neden olabilir.