Dünyanın Döndüğünü Kim Buldu?
Dünyanın döndüğünü ilk kim bulduğu sorusu, bilim tarihi açısından oldukça önemli bir sorudur. Bu sorunun cevabı, bilimin gelişimi ve ilerlemesi açısından önemli bir dönüm noktasını temsil etmektedir.
Dünyanın döndüğünü ilk keşfeden kişi olarak kabul edilen kişi, MÖ 3. yüzyılda yaşamış olan Yunan astronomu Aristarkos’tur. Aristarkos, Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünü ve Güneş’in de Dünya’nın etrafında dönmediğini öne sürmüştür. Bu fikri, o dönemde yaygın olan Dünya merkezli (Geosentrik) evren modeline karşı çıkan bir fikirdi.
Aristarkos, bu fikrine dayanak olarak birkaç gözlem ve hesaplama yapmıştır. Bunlardan biri, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının Ay’ın Güneş’e olan uzaklığından daha büyük olması gerektiğini öne sürmesidir. Bu fikrini, Ay’ın tutulmalarında gözlemlenen Ay’ın gölgesinin boyutuna dayandırmıştır.
Bir diğer gözlemi ise, Güneş’in ve Ay’ın disklerinin Dünya’dan aynı büyüklükte görünmesidir. Bu gözleme dayanarak, Güneş’in Ay’dan çok daha büyük olması gerektiğini öne sürmüştür.
Aristarkos’un bu fikirleri, o dönemdeki bilim dünyasında büyük bir tartışmaya yol açmıştır. Aristarkos’un fikirleri, Dünya merkezli evren modelini destekleyen kilise tarafından da kabul görmemiştir. Bu nedenle, Aristarkos’un fikirleri, onun ölümünden sonra yüzyıllar boyunca unutulmuş ve yeniden keşfedilmemiştir.
Dünyanın döndüğünü yeniden keşfeden kişi olarak kabul edilen kişi ise, 16. yüzyılda yaşamış olan İtalyan astronomu Galileo Galilei’dir. Galileo, Aristarkos’un fikirlerini yeniden keşfetmiş ve bunları gözlemlerle desteklemiştir.
Galileo, bu gözlemlerini yapmak için teleskopu kullanmıştır. Teleskop sayesinde, Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünü gösteren birçok gözlem yapmıştır. Bunlardan biri, Jüpiter’in uydularının Güneş etrafında döndüğünü gözlemlemesidir. Bir diğer gözlemi ise, Venüs’ün Güneş önünden geçişini gözlemlemesidir.
Galileo’nun bu gözlemleri, Dünya merkezli evren modelini yıkmış ve Güneş merkezli (Heliosentrik) evren modelinin kabul edilmesine yol açmıştır.
Galileo’nun bu fikirleri, o dönemdeki kilise tarafından da kabul görmemiştir. Galileo, 1633 yılında engizisyon mahkemesi tarafından yargılanmış ve düşüncelerini geri çekmesi için zorlamıştır. Galileo, düşüncelerini geri çekmeyi reddetmiş ve ömür boyu ev hapsine mahkum edilmiştir.
Galileo’nun fikirleri, onun ölümünden sonra yavaş yavaş kabul edilmeye başlanmıştır. 18. yüzyılda, Isaac Newton’ın kütleçekimi yasaları, Güneş merkezli evren modelini desteklemiştir. Bu yasaların kabul edilmesiyle birlikte, Dünya’nın döndüğü fikri, bilim dünyasında yaygın olarak kabul edilen bir gerçek haline gelmiştir.
Dünyanın Döndüğünün Kanıtları
Dünyanın döndüğünü gösteren birçok kanıt vardır. Bu kanıtlardan bazıları şunlardır:
- Güneş’in ve Ay’ın disklerinin Dünya’dan aynı büyüklükte görünmesi: Bu gözlem, Güneş’in Ay’dan çok daha büyük olması gerektiği sonucunu verir. Bu sonuç, Dünya merkezli evren modeliyle çelişir.
- Jüpiter’in uydularının Güneş etrafında dönmesi: Bu gözlem, Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünü destekler.
- Venüs’ün Güneş önünden geçişi: Bu gözlem, Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünün bir başka kanıtıdır.
Dünyanın Dönmesinin Sonuçları
Dünyanın dönmesinin birçok sonucu vardır. Bu sonuçlardan bazıları şunlardır:
- Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi, gündüz ve gece oluşumuna neden olur.
- Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi, mevsimlerin oluşumuna neden olur.
- Dünya’nın dönmesi, rüzgar ve okyanus akıntılarının oluşumuna neden olur.
Dünyanın döndüğünün keşfi, bilim tarihi açısından oldukça önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu keşif, bilimin gelişimini ve ilerlemesini önemli ölçüde etkilemiştir.