Divan Şiiri Örnekleri ve İncelemesi
Divan şiiri, 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Türk edebiyatında yaygın olarak kullanılan bir şiir türüdür. Bu dönemdeki Türk şiiri, Arap ve Fars edebiyatlarından etkilenmiş ve bu iki edebiyatın gelenek ve kurallarını benimsemiştir. Divan şiiri, genellikle aruz vezniyle yazılan, aşk, tasavvuf, doğa, siyaset gibi konuları işleyen bir şiir türüdür.
Divan Şiirinin Özellikleri
Divan şiirinin başlıca özellikleri şunlardır:
- Aruz vezni: Divan şiiri, genellikle aruz vezniyle yazılmıştır. Aruz, Arap ve Fars edebiyatlarından gelen bir vezin sistemidir. Divan şiirinde kullanılan aruz vezninde 10’dan fazla kalıp bulunmaktadır.
- Kaafiyeli ve redifli olması: Divan şiiri, kafiyeli ve redifli bir şiir türüdür. Kafire, beyitlerin sonundaki ses benzerliğidir. Redif, beyitlerin içinde tekrarlanan ses benzerliğidir.
- Mazmunların kullanılması: Divan şiirinde, genellikle aşk, tasavvuf, doğa, siyaset gibi konular işlenir. Bu konular, mazmun adı verilen kalıplaşmış ifadelerle anlatılır.
- Sanat unsurlarının kullanılması: Divan şiirinde, genellikle sanat unsurları kullanılır. Bu unsurlar arasında istiare, teşbih, mecaz, mübalağa, tezat, cinas, tevriyeli tenasüp gibi unsurlar bulunmaktadır.
Divan Şiirinin Türleri
Divan şiiri, çeşitli türlere ayrılır. Bu türlerden bazıları şunlardır:
- Gazel: Divan şiirinin en yaygın türü olan gazel, genellikle aşk konusunu işleyen bir şiir türüdür.
- Kaside: Kaside, genellikle övgü, yergi, öğüt gibi konuları işleyen bir şiir türüdür.
- Müstezat: Müstezat, gazel ve kaside arasında bir tür olan bir şiir türüdür.
- Şarkı: Şarkı, genellikle aşk konusunu işleyen bir şiir türüdür.
- Mersiye: Mersiye, ölen bir kişiyi anlatan bir şiir türüdür.
- Methiye: Methiye, bir kişiyi öven bir şiir türüdür.
- Hicviye: Hicviye, bir kişiyi yeren bir şiir türüdür.
- Tebriz: Tebriz, bir kişiyi kutlayan bir şiir türüdür.
- Nesibe: Nesibe, bir kişiyi nasihat eden bir şiir türüdür.
Divan Şiirinin Temsilcileri
Divan şiirinin en önemli temsilcileri şunlardır:
- Mevlana Celaleddin Rumi: Mevlana, hem İslam tasavvufunun hem de Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biridir. Mevlana’nın şiirleri, genellikle tasavvuf konularına eğilir.
- Fuzuli: Fuzuli, divan şiirinin en büyük aşk şairi olarak kabul edilir. Fuzuli’nin şiirleri, genellikle aşkın ve ayrılığın acılarını anlatır.
- Nef’i: Nef’i, divan şiirinin en güçlü hiciv şairi olarak kabul edilir. Nef’i’nin şiirleri, genellikle dönemin siyasi ve sosyal olaylarına yöneliktir.
- Şeyh Galip: Şeyh Galip, divan şiirinin son büyük şairi olarak kabul edilir. Şeyh Galip’in şiirleri, genellikle tasavvuf ve aşk konularına eğilir.
Divan Şiirinin Önemi
Divan şiiri, Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bu şiir türü, Türk edebiyatına yeni konular, yeni biçimler ve yeni sanat unsurları kazandırmıştır. Divan şiiri, Türk edebiyatında birçok önemli şairin yetişmesine de öncülük etmiştir.
Divan Şiirinden Örnekler
Gazel
Fuzuli
Aşk imiş her ne var âlemde İlm bir kıyl ü kâl imiş ancak
Aşk imiş her ne var âlemde İlm bir kıyl ü kâl imiş ancak Ehl-i aşkın nazarına Her bir zerre halka imiş ancak
**Aşk imiş bütün eşyaların Mülkünü idare eden Aşk imiş bezm-i âlemi Süsleyen gül-i hand