Çekimli Fiil Nedir?
Türkçede fiiller, kişilere, zamana, duruma ve yöne göre çekimlenirler. Bu çekimleme işlemine fiil çekimliliği denir. Fiil çekimliliği, fiilin anlamını ve kullanımını etkileyen bir unsurdur.
Çekimli Fiilin Unsurları
Bir fiilin çekimi, aşağıdaki unsurları içerir:
- Kip: Fiilin zamanını ve durumunu gösterir.
- Zaman: Fiilin gerçekleşme zamanını gösterir.
- Kişi: Fiilin yapıldığı kişiyi gösterir.
- Sayı: Fiilin yapıldığı kişilerin sayısını gösterir.
- Çoğul: Fiilin yapıldığı kişilerin tekil mi çoğul mu olduğunu gösterir.
- Durum: Fiilin yapılış biçimini gösterir.
- Yön: Fiilin yöneldiği yeri gösterir.
Çekimli Fiil Örnekleri
Kip
-
Gerçek kipler: Fiilin gerçekleştiğini, gerçekleşeceğini veya gerçekleşme olasılığını gösterir. Bu kipler arasında şimdiki zaman, gelecek zaman, geçmiş zaman, şart kipi, istek kipi, emir kipi bulunur.
-
Gelecek zaman: Fiilin gelecekte gerçekleşeceğini gösterir.
* Ben yarın okula gideceğim. (1. tekil kişi)
* Sen yarın okula gideceksin. (2. tekil kişi)
* O yarın okula gidecek. (3. tekil kişi)
* Biz yarın okula gideceğiz. (1. çoğul kişi)
* Siz yarın okula gideceksiniz. (2. çoğul kişi)
* Onlar yarın okula gidecekler. (3. çoğul kişi)
- Şimdiki zaman: Fiilin şu anda gerçekleştiğini gösterir.
* Ben okula gidiyorum. (1. tekil kişi)
* Sen okula gidiyorsun. (2. tekil kişi)
* O okula gidiyor. (3. tekil kişi)
* Biz okula gidiyoruz. (1. çoğul kişi)
* Siz okula gidiyorsunuz. (2. çoğul kişi)
* Onlar okula gidiyorlar. (3. çoğul kişi)
- Geçmiş zaman: Fiilin geçmişte gerçekleştiğini gösterir.
* Ben dün okula gittim. (1. tekil kişi)
* Sen dün okula gittin. (2. tekil kişi)
* O dün okula gitti. (3. tekil kişi)
* Biz dün okula gittik. (1. çoğul kişi)
* Siz dün okula gittiniz. (2. çoğul kişi)
* Onlar dün okula gittiler. (3. çoğul kişi)
- Şart kipi: Fiilin gerçekleşme olasılığını gösterir.
* Ben yarın okula gidersem, sana haber veririm. (1. tekil kişi)
* Sen yarın okula gidersen, bana haber ver. (2. tekil kişi)
* O yarın okula giderse, bize haber versin. (3. tekil kişi)
* Biz yarın okula gidersek, size haber veririz. (1. çoğul kişi)
* Siz yarın okula giderseniz, bize haber verin. (2. çoğul kişi)
* Onlar yarın okula giderlerse, onlara haber verin. (3. çoğul kişi)
- İstek kipi: Fiilin yapılmasını istemeyi gösterir.
* Ben yarın okula gitmek istiyorum. (1. tekil kişi)
* Sen yarın okula gitmek istiyorsun. (2. tekil kişi)
* O yarın okula gitmek istiyor. (3. tekil kişi)
* Biz yarın okula gitmek istiyoruz. (1. çoğul kişi)
* Siz yarın okula gitmek istiyorsunuz. (2. çoğul kişi)
* Onlar yarın okula gitmek istiyorlar. (3. çoğul kişi)
- Emir kipi: Fiilin yapılmasını emretmeyi gösterir.
* Ben okula git. (1. tekil kişi)
* Sen okula git. (2. tekil kişi)
* O okula git. (3. tekil kişi)
* Biz okula gidelim. (1. çoğul kişi)
* Siz okula gidin. (2. çoğul kişi)
* Onlar okula gitsinler. (3. çoğul kişi)
Zaman