Basınç Kim Buldu?
Basınç, bir yüzeye uygulanan kuvvetin, o yüzeyin alanına bölünmesiyle elde edilen bir büyüklüktür. Basınç, günlük yaşamımızda sıklıkla karşımıza çıkan bir kavramdır. Örneğin, ayaklarımızla yere bastığımızda, yer yüzeyine basınç uygularız. Bu basınç, yer yüzeyinin eğimine ve ayaklarımızın büyüklüğüne bağlı olarak değişir.
Basınç kavramının ilk olarak ne zaman ve kim tarafından keşfedildiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak, bu kavramın ilk olarak MÖ 2. yüzyılda Yunan matematikçisi Arşimet tarafından tanımlandığı düşünülmektedir. Arşimet, suyun kaldırma kuvvetini incelerken, bir sıvının içindeki bir cismin yukarı doğru itilmesinin, cismin hacmi ile sıvının özgül ağırlığının çarpımına eşit olduğunu keşfetmiştir. Bu keşif, günümüzde de kullanılan Arşimet ilkesi olarak bilinmektedir.
Arşimet’in keşfi, basınç kavramının anlaşılması için önemli bir adım olmuştur. Ancak, basınç kavramının tam olarak anlaşılması ve matematiksel olarak tanımlanması, 17. yüzyılda İngiliz fizikçisi Robert Boyle tarafından yapılmıştır. Boyle, gazların basıncı ve hacmi arasındaki ilişkiyi inceleyerek, Boyle Kanunu’nu ortaya koymuştur. Bu kanuna göre, sabit sıcaklıkta bir gazın basıncı ile hacmi ters orantılıdır.
Boyle’un keşfi, basınç kavramının anlaşılması ve kullanılmasını önemli ölçüde geliştirmiştir. Basınç kavramı, 19. yüzyılda Fransız fizikçisi Blaise Pascal tarafından da incelenmiştir. Pascal, bir sıvının basıncının, sıvının her noktasında aynı olduğunu keşfetmiştir. Bu keşif, günümüzde de kullanılan Pascal Kanunu olarak bilinmektedir.
Basınç kavramı, günümüzde birçok alanda kullanılmaktadır. Örneğin, basınç, hidrolik sistemlerde, havalandırma sistemlerinde, fren sistemlerinde ve pompalarda kullanılmaktadır. Basınç kavramı, aynı zamanda fizik, kimya ve mühendislik gibi bilim dallarında da önemli bir rol oynamaktadır.
Basınç Birimleri
Basınç, birimi paskal (Pa) olarak tanımlanmaktadır. Bir paskal, bir metrekarelik bir yüzeye uygulanan bir newtonluk kuvvete eşittir. Basınç, diğer birimlerle de ifade edilebilir. Örneğin, atmosfer basıncı, milimetre cıva (mmHg) veya bar olarak da ifade edilebilir.
Basınç Türleri
Basınç, katı, sıvı ve gazlarda farklı şekillerde kendini gösterir.
Katılarda Basınç
Katılarda basınç, katı yüzeyine uygulanan kuvvetin, o yüzeyin alanına bölünmesiyle elde edilir. Katılarda basınç, her yöne eşit olarak dağılır.
Sıvılarda Basınç
Sıvılarda basınç, sıvının ağırlığı nedeniyle oluşur. Sıvılarda basınç, dibe doğru artar.
Gazlarda Basınç
Gazlarda basınç, gaz moleküllerinin çarpışmaları nedeniyle oluşur. Gazlarda basınç, sıcaklık ve hacimle değişir.
Basınç Değişiminin Etkileri
Basınç değişiminin, katı, sıvı ve gazlarda farklı etkileri olabilir.
Katılarda Basınç Değişiminin Etkileri
Katılarda basınç değişiminin etkileri şunlardır:
- Basınç arttıkça, katıda deformasyon artar.
- Basınç azaldıkça, katıda deformasyon azalır.
- Basınç, katıda gerilme ve şekil değişimi gibi etkileri meydana getirebilir.
Sıvılarda Basınç Değişiminin Etkileri
Sıvılarda basınç değişiminin etkileri şunlardır:
- Basınç arttıkça, sıvının yüzey gerilimi azalır.
- Basınç azaldıkça, sıvının yüzey gerilimi artar.
- Basınç, sıvıda akışı etkileyebilir.
Gazlarda Basınç Değişiminin Etkileri
Gazlarda basınç değişiminin etkileri şunlardır:
- Basınç arttıkça, gazın hacmi azalır.
- Basınç azaldıkça, gazın hacmi artar.
- Basınç, gazın sıcaklığını etkileyebilir.
Basınç Uygulamaları
Basınç, günlük yaşamımızda ve endüstride birçok alanda kullanılmaktadır.
**Günlük Yaşamda Basınç