Aspirini Kim Buldu?
Aspirin, günümüzde en yaygın kullanılan tıbbi ilaçlardan biridir. Başlangıçta yalnızca ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak yararlanılan aspirin bugün kalp krizi, felç ve bazı kanser türleri ile mücadele de dâhil pek çok hastalığa karşı koruma amaçlı kullanılıyor.
Aspirinin ortaya çıkması, kimyager Felix Hoffmann’ın 1897’de saf asetilsalisilik asit (ASA) üretmesiyle mümkün olmuştur. ASA, ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan Aspirinin etken maddesidir. Kaynağı ise dünyanın her yerinde yetişen söğüt ağacıdır.
Söğüt Ağacı ve Salisilik Asit
Söğüt ağacı, binlerce yıldır ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan bir bitkidir. Söğüt ağacının kabuğundan elde edilen salisilik asit, bu etkilerin kaynağıdır. Salisilik asit, doğal bir antiinflamatuar ve analjeziktir.
- yüzyılın ortalarında, salisilik asitin tıbbi etkileri üzerine araştırmalar yapılmaya başlandı. Alman kimyager Karl Johann Adolf von Baeyer, 1860’ta salisilik asitin sentetik olarak üretilebileceğini gösterdi. Ancak, salisilik asit, mide ve bağırsaklarda tahrişe neden olan bir maddeydi.
Felix Hoffmann ve Aspirinin İcadı
1897 yılında, Alman kimyager Felix Hoffmann, Bayer İlaç Şirketi’nde çalışıyordu. Hoffmann, babasının gut hastalığı için söğüt kabuğu kabuğu kullananı öğrendi. Salisilik asitin mide ve bağırsaklarda neden olduğu tahrişi azaltmak için, asidin asetik asit ile birleştirilmesi fikrini ortaya attı. Bu işlem, asetil grubunu salisilik asitin molekülüne ekler ve asetilsalisilik asit (ASA) adı verilen yeni bir bileşik oluşturur.
Hoffmann, 10 Ağustos 1897 tarihinde salisilik asidi asetik asit ile sentezleyerek saf asetilsalisilik asidi üretmeyi başardı. Bu yeni bileşik, salisilik asitten daha az yan etkiye sahipti ve daha etkili bir ağrı kesici ve ateş düşürücüydü.
Bayer İlaç Şirketi, asetilsalisilik asidi “Aspirin” adı altında pazarlamaya başladı. Aspirin, kısa sürede dünyanın en popüler ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlarından biri haline geldi.
Aspirinin Etkileri
Aspirin, ağrı kesici, ateş düşürücü ve antiinflamatuar etkileri olan bir ilaçtır. Aspirin, aşağıdaki durumlarda kullanılır:
- Ağrı: Baş ağrısı, diş ağrısı, kas ağrısı, adet ağrısı gibi ağrıların tedavisinde kullanılır.
- Ateş: Ateş düşürücü olarak kullanılır.
- Enflamasyon: Romatoid artrit, osteoartrit, lupus gibi inflamatuar hastalıkların tedavisinde kullanılır.
- Kalp hastalığı: Kalp krizi ve felç riskini azaltmak için kullanılır.
- Bazı kanser türleri: Bazı kanser türlerinin (kolorektal kanser, mide kanseri, akciğer kanseri) riskini azaltmak için kullanılır.
Aspirinin Yan Etkileri
Aspirin, genellikle güvenli bir ilaçtır. Ancak, bazı yan etkileri olabilir. Aspirinin yan etkileri şunlardır:
- Mide ve bağırsak sorunları: Mide yanması, mide bulantısı, kusma, ishal gibi mide ve bağırsak sorunları olabilir.
- Kanama: Aspirin, kanama riskini artırabilir. Özellikle ameliyattan önce aspirin kullanılması, kanama riskini artırabilir.
- Astım: Aspirin, astım hastalarında astım krizine neden olabilir.
- Diğer ilaçlar ile etkileşim: Aspirin, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle, aspirin almadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir.
Aspirinin Tarihçesi
Aspirin, 1897’de Felix Hoffmann tarafından keşfedilmesinden bu yana, tıp alanında önemli bir rol oynamıştır. Aspirin, ağrı kesici, ateş düşürücü ve antiinflamatuar etkileriyle, birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Aspirin, aynı zamanda kalp krizi ve felç riskini azaltmak için de kullanılmaktadır.
Aspirinin keşfi, tıp tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Aspirin, günümüzde dünyanın en yaygın kullanılan tıbbi ilaçlarından biridir.