Birleşik Cümle Örnekleri
Giriş
Cümle, bir yargı bildiren veya bir durumu anlatan kelime veya kelime gruplarının bir araya gelmesiyle oluşan dil yapısıdır. Cümleler, yapılarına göre basit, birleşik ve sıralı olarak üçe ayrılır.
Birleşik cümleler, iki veya daha fazla cümlenin bir araya gelmesiyle oluşan cümlelerdir. Birleşik cümleler, iki cümlenin birbirine bağlaçlarla bağlanması ile oluşturulabilir. Bu bağlaçlar, cümleleri anlam ve yapı bakımından birbirine bağlar.
Birleşik cümleler, bağlaçların özelliklerine göre de sınıflandırılabilir. Bağlaçların özelliklerine göre birleşik cümleler, eşitlik, karşıtlık, koşul, amaç, neden, zaman, yer, gibi cümleler olarak adlandırılır.
Bu yazıda, birleşik cümle örnekleri, bağlaçların özelliklerine göre sınıflandırılarak verilecektir.
Eşitlik Bağlaçlarıyla Oluşan Birleşik Cümleler
Eşitlik bağlaçları, iki cümleyi anlam ve yapı bakımından eşit olarak bağlayan bağlaçlardır. Eşitlik bağlaçları, “hem … hem …”, “ne … ne …”, “hem de …”, “ya … ya …”, “ister … ister …”, “isterse … isterse …” gibi bağlaçlardır.
Eşitlik bağlaçlarıyla oluşan birleşik cümlelerde, cümleler genellikle özne, yüklem, nesne veya yer tamlayıcısı bakımından eşit olur. Örneğin;
* Hem çocuklar hem de yetişkinler bu parkta oynayabilir.
* Ne kedi ne de köpek evin içinde durmayı seviyor.
* Hem dersi hem de ödevi tamamladı.
* Ya bugün gelirsin ya da yarın gelirsin.
* İster pazartesi gelsin ister salı gelsin.
* İsterse bu akşam gelsin ister yarın gelsin.
Karşıtlık Bağlaçlarıyla Oluşan Birleşik Cümleler
Karşıtlık bağlaçları, iki cümleyi anlam ve yapı bakımından karşıt olarak bağlayan bağlaçlardır. Karşıtlık bağlaçları, “ama”, “fakat”, “lâkin”, “oysa”, “yoksa”, “veya”, “ya da” gibi bağlaçlardır.
Karşıtlık bağlaçlarıyla oluşan birleşik cümlelerde, cümleler genellikle özne, yüklem, nesne veya yer tamlayıcısı bakımından karşıt olur. Örneğin;
* Okula gitmek istiyor ama annesi izin vermiyor.
* Çok çalıştım fakat başaramadım.
* Lâkin her şey güzel olacak.
* O çok akıllıydı oysa ben hiç akıllı değildim.
* Yoksa onu görmeden buradan gidemezsin.
* Ya bu işi yaparsın ya da yapmazsın.
* Ya buraya gelirsin ya da seni görmem.
Koşul Bağlaçlarıyla Oluşan Birleşik Cümleler
Koşul bağlaçları, iki cümleyi anlam ve yapı bakımından koşul olarak bağlayan bağlaçlardır. Koşul bağlaçları, “eğer”, “madem”, “sanki”, “tıpkı”, “meğer”, “sanki” gibi bağlaçlardır.
Koşul bağlaçlarıyla oluşan birleşik cümlelerde, birinci cümle koşulu, ikinci cümle ise koşulun sonucunu bildirir. Örneğin;
* Eğer çalışkan olursan başarılı olursun.
* Madem bu kadar istiyorsun, yapalım.
* Sanki bir rüyada gibiyim.
* Tıpkı bir film sahnesini izliyor gibiydim.
* Meğerse o çok zenginmiş.
* Sanki onu ilk defa görüyorum.
Amaç Bağlaçlarıyla Oluşan Birleşik Cümleler
Amaç bağlaçları, iki cümleyi anlam ve yapı bakımından amaç olarak bağlayan bağlaçlardır. Amaç bağlaçları, “ki”, “için”, “diye”, “böylece”, “amacıyla”, “nedeniyle”, “hazırlık olsun diye” gibi bağlaçlardır.
Amaç bağlaçlarıyla oluşan birleşik cümlelerde, birinci cümle amacı, ikinci cümle ise amacın sonucunu bildirir. Örneğin;
* Bu kitabı okudum ki bilgimi artırayım.
* Bunu yaptım ki seni mutlu edeyim.
* Sana bir hediye aldım diye çok sevindim.
* Böylece rahatlayabilirsin.
* Amacıyla daha iyi bir eğitim a